Boeken
De liefde voor boeken en lezen heb ik wel van huis meegekregen. Mijn vader was leraar geschiedenis en had een werkkamer vol met zeer nieuwsgierig makende boeken.John Le Carré / Spion aan de muur (1963)
Je kunt niet altijd zeggen dat boeken je leven veranderen, maar voor een periode van enkele jaren heeft dit boek een grote impact gehad op mijn doen en laten. Vanaf ongeveer 1965 was ik erg geïntrigeerd door het fenomeen van het “IJzeren gordijn”. Dat resulteerde in een aantal reizen die ik tussen 1966 en 1972 maakte naar diverse oostbloklanden. Ik deed dat meestal per trein in wisselend gezelschap van vrienden en vriendinnen, die ook erg nieuwsgierig waren, waarbij we voor onze vrienden in die landen grote hoeveelheden Amerikaanse en Engelse popmuziek meenamen. Vooral het passeren van grensovergangen in Berlijn en bij de Duits-Tsjechische grens waren spannende aangelegenheden.
Het boek van Le Carré komt aardig dicht bij de werkelijkheid en er is weinig fantasie bij nodig om je de eenzaamheid , waarin de spion zijn werk moet doen, voor te stellen.Dit boek is trouwens ook prachtig verfilmd door regisseur Martin Ritt met Richard Burton in de hoofdrol. Uiteraard in zwart-wit.
Truman Capote / In koelen bloede (1965)
Het ware verhaal van een meervoudige moord en zijn gevolgen. Je zou kunnen zeggen dat dit één van de eerste non-fiction romans uit de wereldliteratuur is. ‘Waar gebeurd’ zeggen we in bibliotheektermen. Het tot in details vertelde verhaal van de moord, de jacht op de moordenaars, het proces en de uiteindelijke voltrekking van het doodvonnis van de daders grijpt je naar de keel.
Zowel het boek ‘In cold blood’ als ook het leven van Capote is meerdere malen onderwerp van verfilming geweest.
Philippe Claudel / Het verslag van Brodeck (2007)
Ook in de meest recente literatuur vindt je gelukkig nog steeds boeken die tijdloos zijn en die je over honderd jaar, als er dan nog boeken zijn tenminste, nog met evenveel genoegen kunt lezen. Claudel is een van de belangrijkste Franse schrijvers van de afgelopen tien jaar.
Het verhaal speelt zich af in het grensgebied van Elzas-Lotharingen, een streek waar de grens tussen Frankrijk en Duitsland al honderden jaren aan verschuivingen onderhevig is.
De roman is, in de woorden van Claudel, een parabel op de Shoah (vervolging van de Joden),
terwijl er in het hele boek geen Jood voorkomt. Maar je zou het ook kunnen uitleggen als een verhaal over vreemdelingenhaat. En daarmee wordt het zowel een boek van deze tijd als ook een tijdloos boek.
Films
Mijn belangstelling voor film heb ik ook zelf ontwikkeld. Vanaf 1962 werd ik een fanatiek bioscoopbezoeker. Vaak wekelijks in een van de vele bioscopen, die Heerlen (woonplaats), Groningen en Amsterdam telde. En als ik ergens een filmfestival ontdekte zat ik er wel enkele voorstellingen per dag.De Grote Stilte (Tystnaden)
Regie: Ingmar Bergman, 1963
Ik ben zelf afkomstig uit een Hervormd nest, met een vader die zelf ook regelmatig als voorganger preken verzorgde. Bepaald niet orthodox maar wel zoekend en diepgravend. En als opgroeiende jongeman zocht ik ook naar een godsbeeld. En hoewel in het negatieve waren de films van Ingmar Bergman daar een goed hulpmiddel bij.
De Grote Stilte is de laatste van een trilogie die Bergman maakte met als thema ‘het zwijgen van God’. Het verhaal gaat over twee zussen met een zoontje van één van hen die op reis zijn in een niet nader genoemd land. Er wordt weinig gesproken in de film en je voelt een langzaam groeiende verwijdering tussen de hoofdpersonen. Bovendien wordt er een onverstaanbare taal gesproken in het land waar ze zijn. Door de afwezigheid van God raken ook de intermenselijke relaties onder druk. Zoals Bergman later in een interview verklaart is het duidelijk dat er een ‘godsverduistering’ plaats vindt.
Dus zeker geen vrolijke film, maar wel een die mij aangreep. En dat alles in schitterend zwart-wit.
The Assassination of Jesse James by the coward Robert Ford
Regie: Andrew Dominik, 2007
Als ik naar film kijk heb ik ook oog voor, laten we zeggen, 'de schoonheid' van het beeld. Voor mij is vaak het verhaal nog ondergeschikt aan de vorm waarin het getoond wordt. Bij deze film ziet de cameraman kans mij emotioneel te raken met beelden die het verhaal een veel diepere dimensie geven. Cameraman Roger Deakins (werkt ook voor de inmiddels zeer bekende Coen brothers b.v. 'No country for old men' en 'O brother where art thou?') heeft voor deze film prachtige ontroerende beelden gemaakt.
Capote
Regie : Bennett Miller, 2005
Het verhaal over het tot stand komen van Truman Capote’s bekendste boek 'In cold blood'.
Je ziet hoe Capote zich met behulp van anderen in een positie manouvreert, die hem in contact brengt met de daders van een geweldadige moord in het provinciestadje Holcomb in Kansas.
Hier is dus een film gemaakt over hoe een schrijver een boek gaat schrijven waardoor hij later wereldberoemd wordt. Een apart gegeven dat zowel filmliefhebbers als lezers moet intrigeren. Capote raakt zelfs bevriend met een van de twee moordenaars. Tegen de tijd dat zijn boek bijna klaar is en de executie van de daders gaat plaatsvinden heeft de zaak zoveel invloed op Capote dat zijn leven er totaal door veranderd. Philip Seymour Hofmann speelt de nuffige en publiciteitsgeile schrijver op onnavolgbare wijze.
Muziek
Muziek is in mijn leven belangrijk. En zonder kan ik me dat niet voorstellen. Ik heb het niet van huis meegekregen en ben zelf pas op mijn zestiende op ontdekkingsreis gegaan, dat was dus 1962, kort voor de opkomst van de Engelse pop (Beatles, Stones e.a.). Via radiozenders als Radio Luxemburg (Engelstalig) en AFN (American Forces Network in Germany) met veel door geruis en radiogolven geteisterd geluid wijdde ik mezelf in in de voornamelijk Amerikaanse en Engelse popmuziek, die zich toen massaal begon te manifesteren. Enige jaren verder (met wat meer spaargeld) werd ik een fervent concertbezoeker, o.a. Rolling Stones, Simon & Garfunkel, Beach Boys, Johnny Cash, The Band, Bob Dylan, Eric Clapton, The Who, enz.Wie kan zich nu trouwens nog voorstellen, dat je een ruige groep als The Who met hun rockopera Tommy in het ( klassieke heiligdom) Concertgebouw te Amsterdam zou kunnen zien spelen? Ze speelden bijkans de scheuren in de muren!
Bob Dylan / John Wesley Harding (1967)
En dit ongeluk markeert een grote verandering in stijl. Voor mij zijn de songs die hij in die periode maakte nog steeds een hoogtepunt. Met name het album ‘John Wesley Harding’ uit 1967 waarop veel beschouwelijke liedjes en ballades staan zoals 'All along the watchtower'( ook in een fantastische uitvoering bekend van Jimi Hendrix) en 'The ballad of Frankie Lee and Judas Priest'.
The Band / The Band (1969)
Het is misschien een beetje eenzijdig om na Dylan over The Band te beginnen, maar ook zonder Dylan is The Band erg belangrijk geweest voor de Amerikaanse rockmuziek. Bekend geworden als begeleidingsband van Bob Dylan gingen ze vanaf 1968 met 'Music from Big Pink' hun eigen weg. Ze blonken vooral uit door verbluffend meesterschap op zeer uiteenlopende muziekinstrumenten. Ook het gebruik van hun stemmen was zeer markant ( beetje gospelachtig).
Hun tweede album 'The Band' vind ik hun hoogtepunt. Veel nummers zijn een lofprijzing op het plattelandsleven. Het mooiste lied is voor mij zonder twijfel 'The night they drove old Dixy down' over de Amerikaanse Burgeroorlog ( ook bekend in een geweldige uitvoering van Joan Baez). Ondanks hun relatief korte geschiedenis als groep , ze stopten er in 1976 mee, prijs ik me gelukkig dat ik ze één keer life heb zien spelen in de Doelen in Rotterdam. Zelden een groep gezien en gehoord die on stage de kwaliteit van hun plaatopnamen zo waarmaakten.
Songs of Leonard Cohen (1968)
De Canadese Joodse dichter, die vanaf 1967 ook ging zingen en als zodanig nog steeds actief is, kwam voorbij op belangrijke momenten in mijn leven en ik luister nog steeds graag naar zijn songs. Helaas heb ik hem nog nooit in’t echt gehoord. Nummers als 'So long Marianne', 'Master song' en 'Suzanne' (in Nederland bekend van Herman van Veen) hebben invloed gehad op mijn doen en laten. Misschien is dit eerste album niet zijn mooiste, maar voor mij wel de belangrijkste.
